… Maar hoe doe je dat dan in de praktijk? En hoe kunnen de Leer- en ontwikkelingslijnen jonge kind jou daarbij helpen? Onderwijsadviseur Hetty Smit begeleidt veel scholen die aan de slag gaan met spelend leren in groep 3, en daarbij de Leerlijnen groep 3 inzetten. Ze vertelt je hoe dit er in de praktijk uitziet.
Informeel leren
Kinderen leren zelfstandig te werken in groep 2. Er wordt op een speelse uitdagende manier gewerkt. Een aantal kinderen leert daardoor al alle letters en kan soms al hele zinnen lezen. Een enkeling ook al een stukje tekst. Hoe is dit gekomen? Waarom is de interesse er al voor deze letters, de woorden en de zinnen? Dat gaat heel ontspannen. De leerkracht leest veel voor, leert versjes en rijmpjes. Ze geeft betekenis aan de letters en woorden. Er zijn heel veel boeken die te maken hebben met het thema.
Thematisch werken
Ook het rekenonderwijs gaat op die manier. De leerkracht van groep 2 heeft een uitdagend thema gekozen. Het is zomer en de camping staat centraal. Er komt een camping in de klas die de groep samen gaat inrichten. Maar hoeveel plaatsen heeft deze camping? Wat moeten de campinggasten betalen en bij wie? Hoe kun je dat allemaal weten? Er worden picto’s getekend en er wordt een bord gemaakt bij de ingang van de camping.
En dan ontstaat er een leuke discussie. Er staan letters op dat bord, maar wat staat daar eigenlijk? De juf leest het voor: OPEN. De camping is open. Er worden nog meer bordjes gemaakt om aan te geven wat waar staat. Er wordt een plattegrond gemaakt en gasten krijgen te zien waar ze hun tent op kunnen zetten.
Tijdens dit thema kan de leerkracht een aantal letters centraal stellen. Die komen in de klas te hangen of ze liggen op een thematafel. De kinderen leren op een speelse manier de letters. Maar wat belangrijker is, de kinderen leren betekenisvol de letters. Het is eerst nodig om te kunnen lezen voordat je weet waar je tent kan staan. Het is belangrijk dat je de route kunt lezen, het is nodig om te kunnen lezen hoe laat het verhaal begint voor het slapen gaan, anders ben je te laat.
De kinderen zijn door deze betekenisvolle, speelse vorm van leren enorm enthousiast, zeer betrokken en het leren van de letters en het rekenonderwijs gaan spelenderwijs. Zo kan het gaan, het informele leren.
Een thema in groep 3
Eigenlijk kun je deze manier van werken ook in groep 3 nog prima vormgeven. Met hetzelfde thema als groep 1 en 2, maar met veel meer verdieping.
Zo is er op de camping van groep 3 is een prijslijst. Maar ook een prijsoverzicht voor als je met een gezin komt, of misschien wel een hond meeneemt. Er is een menukaart in het restaurant van de camping. Er zijn duidelijke tijdsaanduidingen op de poster van het animatieteam. De kinderen die al konden lezen gaan meer teksten schrijven. De andere kinderen gaan verder met de picto’s en de letterborden. Door het werken met een thema zijn de kinderen enorm betrokken, en is óók hun motivatie om te leren lezen en te blijven lezen hoog.
Mooi is dat er tegelijkertijd ook andere domeinen ontwikkelen: het creatieve denken, flexibiliteit, er is meer interactie met andere kinderen, leerlingen zullen meer gaan onderzoeken, meer beslissingen moeten nemen. De kinderen in groep 3 zullen spelenderwijs leren. Spel staat niet los van de planning, maar is er een onderdeel van. Je plant ruimte voor spel dus bewust. Je hebt de doelen van je themaplanning paraat, zodat je spel kunt stimuleren, verbreden en verdiepen als de kansen zich voordoen.
Hoe volg je dan ontwikkeling?
Een volgende vraag komt op. Als ik op deze manier werk in groep 3, hoe kan ik mijn leerlingen dan goed volgen? Hoe weet ik dan in december wie welke letters kent, wie al kan splitsen, de routes kan lopen, een bouwwerk kan nabouwen? Als je een methode volgt, volg je de leerlingen met de bijbehorende toetsen.
Volgen kan ook, net als in groep 1 en 2, met leerlijnen. Om een doorgaande lijn tussen groep 2 en 3 te krijgen, is het mooi om hetzelfde instrument te blijven gebruiken. Observaties gaan mee en de leerkracht in groep 3 weet precies waar hij kan starten met de kinderen. De Leer- en ontwikkelingslijnen jonge kind zijn uitgebreid met leerlijnen voor groep 3. Een digitaal instrument waar heel veel scholen in de onderbouw al mee werken. Voordeel: je bent geen tijd kwijt aan toetsen, maar observeert de kinderen, volgt ze en geeft kansen en mogelijkheden om verder te groeien. De ontwikkeling van spelactiviteit naar de bewuste leeractiviteit is immers óók een doorgaande lijn, die je niet moet ‘opknippen’ door een grens in leeftijd, kalendertijd of groep.
Begin klein
Vind je het spannend, op deze manier gaan werken in groep 3? Bedenk dat je niet meteen heel grote stappen hoeft te gaan zetten. Een aantal tips om klein te beginnen:
- Werk in de middag met een thema, volg ’s morgens nog je methode.
- Kijk eens welke activiteiten die nu in een werkboek gemaakt worden op een andere manier verwerkt kunnen worden.
- Begin met één onderdeel: taal of rekenen
- Elk jaar organiseren we een inspiratiemiddag waarin we samen een thema gaan uitwerken wat je concreet in kunt zetten. Dat helpt je om het eens te proberen. Op 9 april 2025 gaan we weer aan de slag!
Zo kun je het spelend en ontdekkend leren gaan uitbreiden, ook in groep 3! Meer weten? Lees verder op deze webpagina of bekijk het scholingsaanbod!
