Bij Sociaal emotioneel leren (SEL) leren kinderen hun eigen emoties en die van een ander te duiden. Ze ontdekken hoe die emoties zich tot elkaar verhouden. Kindgesprekken zijn een heel krachtig middel om de ontwikkeling van SEL te bevorderen. Ik gun iedere leerling een leerkracht die oprecht nieuwsgierig is naar wat het kind te vertellen heeft. In dit blog lees je daarom waarom en hoe je waardevolle kindgesprekken voert die SEL bevorderen.
Waarom kindgesprekken voeren belangrijk is
Die jongen die zijn rekenwerk steeds niet af heeft, kletst gewoon veel te veel. En dat meisje dat steeds boos wordt tijdens het samenwerken krijgt te vaak haar zin thuis. Of zit er meer achter het gedrag van deze kinderen? Je komt erachter door met kinderen in gesprek te gaan. Kindgesprekken leveren je heel veel waardevolle informatie op over het gedrag van je leerlingen. Die informatie kun je weer gebruiken om te sturen in het SEL en het ontwikkelen van emotionele (ik), sociale (jij) en morele competenties (wij). SEL helpt leerlingen om vaardigheden te ontwikkelen zoals zelfbewustzijn, empathie, en samenwerkingsvaardigheden. Essentieel voor hun toekomst, zowel binnen als buiten de school dus. Door kindgesprekken te integreren in het ontwikkelen van deze vaardigheden versterk je de relatie met je leerlingen. Ook leren ze hun emoties verwoorden en vergroot dit het eigenaarschap over hun sociale competenties.
De meerwaarde van kindgesprekken op basis van de vragenlijsten in Kindbegrip
Een mooi instrument bij de kindgesprekken zijn de vragenlijsten van Kindbegrip. De leerkrachtvragenlijsten dwingen je objectief te observeren. De valkuil is namelijk dat je zelf al bedacht hebt hoe een kind is, waar het aan moet werken en zelfs welke acties jullie gaan inzetten. Wil je een kind echt verder helpen in de ontwikkeling, dan voer je nadat je de vragenlijst hebt afgenomen echter een open, nieuwsgierig gesprek. De beste volgorde voordat je begint aan het kindgesprek is om te beginnen met waarnemen, door te observeren en de vragenlijst in te vullen. Daarna ga je over tot begrijpen wat er achter gedrag zit. Dit doe je samen met het kind en de ouders. Pas daarna ga je wel – of niet – over tot handelen.
Ook de leerlingvragenlijst biedt grote voordelen. Deze is beschikbaar vanaf groep 5. Het helpt de leerlingen om hun gevoel en emoties te herkennen en te benoemen. Een belangrijk onderdeel van SEL. De uitkomst van de vragenlijst leg je naast jouw beeld van het kind. In het kindgesprek heb je het vervolgens over wat jullie opvalt. Het is een gemiste kans om alleen de leerkrachtvragenlijst te gebruiken. De leerlingvragenlijst geeft je een schat van informatie gezien vanuit het kind zelf. Daar kun je niet nieuwsgierig genoeg naar zijn. Misschien valt het je op dat er verschillen zitten in de uitkomst van de leerkracht- en leerlingvragenlijst. Ziet een kind zichzelf als heel zelfstandig, maar zie jij heel ander gedrag. Dit kun je vervolgens benoemen in het gesprek. Doe dit op basis van concrete voorbeelden of open vragen.
Sterke kindgesprekken dragen bij aan SEL. Ze creëren ruimte voor leerlingen om hun emoties en ervaringen te delen, wat leidt tot een beter begrip van hun emotionele, sociale en morele competenties. Ook versterken de gesprekken de relatie tussen jou en de leerlingen en bevorderen ze ook nog eens een positieve schoolcultuur, waarin ieder kind zich gehoord en gewaardeerd voelt.
Tips voor een waardevol kindgesprek
Hopelijk ben je inmiddels om en gun jij ook ieder kind een mooi kindgesprek. Met onderstaande tips maak je daarmee een goed begin.
Bereid jezelf en de kinderen voor Dat lijkt een open deur, maar goede voorbereiding is essentieel, anders stellen kinderen zich niet open. De vragenlijsten van Kindbegrip neem je vooraf met ze door, zodat ze snappen waarom ze deze invullen en dat ze alles mogen zeggen en dat jullie de uitkomsten samen bespreken.
Creëer een veilige omgeving
Zorg dat de leerling zich op zijn of haar gemak voelt. Dit doe je door een ontspannen setting te creëren en open vragen te stellen.Luister actief
Laat de leerling zijn of haar verhaal doen en probeer niet direct te oordelen of oplossingen te bieden. Wees oprecht nieuwsgierig en gemotiveerd om het kind te begrijpen in plaats van te denken: ik weet al wie je het bent en wat je moet doen. Eerst moet een kind zichzelf begrijpen en moet je elkaar begrijpen. Het handelen komt daarna.Betrek ouders
Nodig ouders om deel te nemen aan het gesprek of vraag hen om input over de betreffende leerling. Dit kan de effectiviteit van het gesprek vergroten. Als zij jouw beeld van het kind herkennen, dan kunnen ze in de opvoeding ondersteuning bieden. Bovendien verbetert het de relatie met de ouders, waardoor je gaandeweg het jaar elkaar makkelijker vindt wanneer dat nodig is.Stel haalbare doelen
Sluit het gesprek af met concrete, haalbare doelen. Vindt jouw leerling het bijvoorbeeld lastig om te duiden hoe het zich voelt, spreek dan af dat je iedere ochtend een check-in doet. Naar een doel toewerken helpt de leerling om zich meer verantwoordelijk te voelen voor de eigen ontwikkeling.
Laat Gouwe Academie je helpen
Ben je overtuigd van het belang van kindgesprekken? Wil je hulp om die op de juiste manier in te zetten met Kindbegrip? We helpen je met deze (na)scholingen op het gebied van Kindbegrip.
Misschien zijn de kindgesprekken op jouw school al op het niveau dat je voor ogen hebt. Doe dan eens de Quick Scan om te ontdekken op welke andere thema’s er op jouw school nog winst te behalen valt.
