“Als mijn leerlingen er maar wat van gaan merken, dan vind ik het prima om een systeem te gebruiken als hulpmiddel.” Dit is een uitspraak van een kritische, zelfbewuste leerkracht van een grote school in één van onze grote steden. Hij vervolgt: “Ik wil alles gebruiken, als het maar bijdraagt aan het beter leren kennen van mijn leerlingen en het helpt om de juiste ondersteuning te bieden!” En zo is het, niets meer en niets minder.
Op zo’n manier zou een hulpmiddel als Kindbegrip in de hand van een zelfbewuste professional een plek moeten krijgen. Een goed gebruik van Kindbegrip kan bijdragen aan ‘lichter-leuker-beter’- onderwijs. Maar alleen als de zelfbewuste professional het ook bewust gebruikt. En daarvoor is het nodig dat Kindbegrip gedegen, doelbewust en visie-gedragen wordt geïmplementeerd. In deze blog leggen we uit welke stappen heel waardevol zijn.
Onderaan vind je een link naar een voorbeeld implementatieplan. Daarin zetten we allerlei thema’s op een rij waar je als team over na kunt denken om de implementatie een succes te maken.
Kindbegrip helpt om je visie handen en voeten te geven
Zorg dat je kunt uitleggen waarom Kindbegrip je helpt om je visie te realiseren. Denk aan:
- Je vindt het belangrijk om de stem van de leerling heel serieus te nemen als het gaat om het beleven van sociale veiligheid.
- Je wilt planmatig en doelgericht werken aan het versterken van sociaal-emotioneel leren
- Je wilt als team een zelfde taal spreken tijdens leerling- en groepsbesprekingen, waarbij je zoekt naar wat leerlingen al kunnen en wat er verder ontwikkeld kan worden
Veranderingen kunnen spannend zijn: wat heeft je team nodig?
Elke vernieuwing kan gepaard gaan met gevoelens van onbehagen of onzekerheden en vaak zijn er (terechte) vragen over nut en noodzaak. Het model van Knoster beschrijft wat nodig is voor een effectieve implementatie van een verandering (voor een afbeelding zie bijvoorbeeld dit artikel). Een duidelijke motivatie vanuit behoefte of noodzaak, ingebed in het nuttigheidsprincipe, moet met het schoolteam worden besproken. De uitspraak uit de intro kan daarbij helpen: ‘Wat merken onze leerlingen ervan?’.
Verken vervolgens samen de ondersteuningsbehoefte: op welke wijze kan en wil het team ondersteund worden zodat je tot een gedegen invoering komt? Om daarna adequaat gebruik te maken van het nieuwe instrument. Is voor dit team bijvoorbeeld een eerste centrale, grondige introductie nodig? Of volstaat een beschrijving van de achtergronden en de werking van het systeem en gaat het team zelfstandig uitproberen? Bedenk hierbij: Hoe staat jouw team tegenover verandering en invoering? Hoe zijn andere invoeringsprocessen gegaan en wat kun je leren uit het verleden?
Daadwerkelijke implementatie: aan de slag met signaleren, analyseren en handelen
Als aan voorgaande voorwaarden uit stap 1 en stap 2 is voldaan, kan aan de hand van de piramide (figuur 2) de invoering worden vormgegeven.
Signaleren:
Om goed te kunnen observeren is het noodzakelijk dat je weet waarnaar er gekeken moet worden. De achterliggende theorie van SEL (sociale, emotionele, en morele competenties) moet helder op het netvlies van de professionals staan. Immers: als je weet waarop je moet letten, dan kun je het zien.
Daarnaast is het noodzakelijk dat er basale kennis is van de technische werking van het systeem. Je moet weten hoe je de stellingen moet waarderen, hoe je verder gaat na de waardering en waar bijvoorbeeld de handelingssuggesties te vinden zijn.
Analyseren:
Als de uiteindelijke data zijn verzameld (je hebt de stellingen gewaardeerd op een vijf-puntsschaal), is het handig dat je betekenis kunt geven aan de verkregen data. Dit doe je door de leerkracht- en leerlingvragenlijst met elkaar in verband te brengen.
Kan je een richting van handelen bepalen om het geobserveerde gedrag te duiden, door middel van beschikbare taal en woorden?
Handelen:
Observeren alleen zal niet leiden tot gedragsverandering bij leerling en leerkracht. Het is van belang dat er een gemotiveerde en gedegen aanpak wordt vormgegeven. Een aanpak op groepsniveau is het meest adequaat en in de meeste gevallen ook afdoende en effectief. Wat goed is voor de groep is ook vaak goed voor het individu. Daarnaast kunnen individuele aanpakken geformuleerd worden. Administratief kunnen deze aanpakken verwoord worden in de daarvoor bestemde velden in ParnasSys.
Vergeet tot slot niet het leerkrachtgedrag: verandert de leerkracht dan verandert vaak ook het kind. Dan gaat het kind er iets van merken!!
Download het voorbeeld implementatieplan Kindbegrip!
De onderwijsadviseurs van Gouwe Academie hebben op een rij gezet welke thema’s gerelateerd zijn aan het benutten van de mogelijkheden van Kindbegrip. Je wilt immers én goed zicht hebben op de sociale competenties en de beleving van sociale veiligheid, én de leerlingen planmatig en doelgericht ondersteunen. Dat vraagt een goede doordenking en zorgvuldige implementatie.
Je kunt het implementatieplan downloaden via deze pagina.
In elke stap kan Gouwe Academie op grond van de ambitie en ondersteuningsbehoefte begeleiding geven. In een implementatieconsult zijn we je graag van dienst om dit samen te verkennen. Daarnaast bieden we ‘coaching on the job’ van de ib’er of gedragsspecialist door een extern begeleider om de groepsprofielen te analyseren en verbanden te leggen op schoolniveau.
Ga naar onze scholingspagina voor meer informatie.
